پژوهشگران پیشنهاد كردند
راهکاری برای پالایش پساب پرورش ماهی
در یک مطالعه پژوهشی که توسط محققان ایرانی انجام شده است، نانوژل گیاهی با بهره گیری از ضایعات گیاه نیشکر تولید شده که می تواند به خوبی ماده فسفات را از پساب مزارع پرورش ماهی جداسازی کرده و از آلودگی محیط زیست پیشگیری کند.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، باوجود افزایش ظرفیت تولید آبزی پروری ماهیان گرمابی در جهان و به تبع آن، در کشور ما ایران، این صنعت گرفتار مشکلات مهمی شده که در صورت عدم توجه متخصصان به آنها، می توانند ثبات آنرا به خطر بیندازند. پساب خروجی مزارع پرورشی ماهیان گرمابی علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی و پدیده پرغذایی یا یوتریفیکاسیون، به سبب افزایش غلظت مواد معلق و مواد محلول و کاهش اکسیژن می تواند سبب مرگ آبزیان شود. فسفات از مهم ترین مواد دخیل در افزایش پدیده یوتریفیکاسیون (پر غذایی) در اکوسیستم های آبی و دریاچه ها است؛ پدیده ای که می تواند منجر به ایجاد شکوفایی جلبکی و مرگ ومیر خیلی از آبزیان شود.
بنا بر اشارات متخصصان این حوزه، پساب مزارع پرورشی ماهیان گرمابی به سبب دادن مقادیر زیادی کودهای شیمیایی فسفاته در دوره پرورش و همین طور وجود مواد دفعی و غذاهای خورده نشده در آن، دارای غلظت بالایی از ماده شیمیایی فسفات است که تخلیه آن به درون اکوسیستم های آبی و رودخانه ها سبب بر هم خوردن تعادل طبیعی فسفات در محیط آبی و ایجاد مشکلات عدیده ای ناشی از پدیده پرغذایی خواهد شد. بعلاوه توجه به این نکته که کشور ایران باتوجه به مشکلات کم آبی خصوصاً کمبود آب شیرین، نیازمند استفاده مجدد پساب برگشتی از مزارع پرورشی ماهیان گرمابی بمنظور کاهش هزینه های تولید و افزایش راندمان و بازدهی تولید است، انجام تحقیقات در این خصوص بایستی از جایگاه ویژه ای برخوردار باشد.
در همین راستا، یک تیم پژوهشی پنج نفره از دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر و دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان مطالعه ای را انجام داده اند که در آن با بهره گیری از نوعی نانوژل گیاهی برگرفته از ضایعات نیشکر، تلاش شده بار آلایندگی فسفات از پساب مزارع پرورشی ماهی کم شود.
در این تحقیق، پژوهشگران با به کارگیری یکی از ضایعات کشاورزی دورریز نیشکر به نام باگاس، نانو ژل های گیاهی مختلفی را به روش مکانیکی تهیه کرده و سپس بمنظور تشخیص وضعیت بهینه جاذب فسفات از پساب های یاد شده، آزمایش های مختلفی را انجام دادند. در این آزمایش ها، مقدار بهینه وزن جاذب، pH، غلظت و زمان از پارامترهای اساسی بودند.
نتایج این آزمایش ها که با بهره گیری از برخی مدلهای ریاضیاتی نیز مورد تأیید واقع شد، نشان داد که نانو هیدروژل های گیاهی تولیدشده شامل ژل نانوبیوپلیمر باگاس و نانو الیاف لیگنوسلولز و نانو ژل فیبریل عامل دار شده به خوبی قادر به حذف فسفات از پساب مزارع پرورش ماهی هستند.
بگفته وحید یاوری، محقق گروه شیلات دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر و همکارانش، «نانوفیبرهای سلولزی و مواد لیگنوسلولزی به سبب داشتن سطوح فعال واکنشی بمنظور اتصال به گروه های عاملی، زیست تخریب پذیر بودن، داشتن ساختار میکروفیبریلی، نسبت طول به قطر زیاد و به هم پیوستگی شبکه ای که سبب افزایش سطوح ویژه بمنظور تبادل یونی می شود، توانایی بالایی در حذف مواد خاص از پساب ها دارند».
آنها می گویند: «کاهش مصرف انرژی در پروسه تولید و به صرفه بودن ازنظر اقتصادی درکنار مقاومت کششی بالا می تواند از مزیت های استفاده از این مواد باارزش آن هم از ضایعات دورریز کشاورزی باشد».
بر این اساس استفاده از جاذب های ارزان و در دسترس نظیر آن چه در این تحقیق مورد آزمایش قرار گرفته، می تواند امکان کاهش بار آلایندگی مزارع پرورش ماهی را برای پرورش دهندگان و مدیران هموار سازد و مشکلات ناشی از خروج پساب به اکوسیستم های آبی را کم کند.
یاوری و همکارانش اشاره کرده اند: «نتایج مطالعه ما حاکی از آنست که نانو هیدروژل های گیاهی می توانند جاذب های مناسب و باصرفه اقتصادی برای حذف فسفات از پساب مزارع پروش ماهی باشند. ضمن آن که توانایی جذب این نانو جاذب ها را می توان با تنظیم pH روی حالت اسیدی، زمان 30 دقیقه، غلظت 100 میلی گرم بر لیتر و اعمال دوزهای مناسب، بهینه نمود».
این اطلاعات در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه «بوم شناسی آبزیان» متعلق به دانشگاه هرمزگان انتشار یافته اند.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب