مدیركل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهشی وزارت علوم مطرح كرد
ضعف آماری درباب تخلفات پژوهشی
به گزارش نکسترو مدیر کل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهشی وزارت علوم اظهار داشت: در گذشته اصلا آمار مدون و تجمیع شده ای درباب میزان تخلفات پژوهشی وجود نداشته که بتوان برمبنای آن تاثیر فعلی کارگروه های اخلاق در پژوهش را ارزیابی کرد. لازم است که بمنظور دسترسی بیشتر و دقیق تر به آمارهای تخلفات پژوهشی، سامانه ای طراحی شود و اطلاعات این تخلفات با حفظ موارد محرمانه در آن ثبت و تجمیع شود.
دکتر محسن شریفی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به برنامه هایی که در دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهشی وزارت علوم انجام شده و در سال های آتی نیاز به پیگیری دارند، اظهار داشت: یکی از پروژه های اصلی ما این بود که به حوزه اخلاق در پژوهش ورود نماییم و به آن سر و سامان بدهیم. برای این کار نیاز به مراحل مختلف همچون قانون گذاری، تصویب بخشنامه اجرائی و ابلاغ دستورالعمل ها، داشتیم.
وی افزود: راه اندازی کارگروه های اخلاق در پژوهش در دانشگاه ها و موسسات پژوهشی و در ستاد وزارت یکی از مراحل این کار بود که در حال انجام می باشد. تنها کار باقی مانده انجام اقدامات و کارهای تکمیلی است که منجر به اثر بخشی شود که در آینده باید صورت گیرد.
مدیر کل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهشی وزارت علوم؛ در پاسخ به سوالی در مورد اثرگذاری اقدامات کمیته های اخلاق در پژوهش در کاهش تخلفات، اظهار داشت: در گذشته اصلا آمار مدون و تجمیع شده ای درباب میزان تخلفات پژوهشی وجود نداشته که بتوان برمبنای آن تاثیر فعلی کارگروه های اخلاق در پژوهش را ارزیابی کرد. هم اکنون این کمیته ها، در دانشگاه ها هم گزارش های واصله درباب تخلفات را بررسی می کنند و هم بر تمام پروژه ها و طرح های پژوهشی تصویب شده در دانشگاه ها نظارت دارند.
وی ادامه داد: هم اکنون با گزارش گیری شش ماهه از این کارگروه ها می توان آمار تخلفات را بررسی کرد و در آینده با تجمیع این گزارش ها و آمارها می توان ارزیابی های دقیق تری انجام داد.
شریفی با اشاره به اقداماتی که در آینده باید در دستور کار قرار بگیرند، اظهار داشت: لازم است که بمنظور دسترسی بیشتر و دقیق تر به آمارهای تخلفات پژوهشی، سامانه ای طراحی شود و اطلاعات این تخلفات با حفظ موارد محرمانه در آن ثبت و تجمیع شود.
اثربخشی اقدامات هنوز به مقالات ریترکت شده نرسیده
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس درباب آمار مقالات ریترکت شده در سالهای اخیر اظهار داشت: موسسات بین المللی در سطح جهانی این مقالات را رصد می کنند و بررسی های ما نشان داده که در یکی دو سال گذشته، آمار ما در زمینه مقالات ریترکت شده، تغییری پیدا نکرده و تا کنون اثربخشی اقدامات انجام شده به این مرحله نرسیده است.
وی اضافه کرد: در گذشته بحث ریترکشن مقالات اصلا وجود نداشت ولی طبق آمار از ۱۰ سال گذشته، میزان این مقالات مقداری بیشتر شده است. تعداد کل مقالات ریترکت شده ایران از ابتدا تا حالا حدود ۶۰۰ مقاله است که هر چند نسبت به تعداد کل مقالات کشور، عدد کمی است اما باید بسیار به آن حساس باشیم.
تغییر رویکرد درباره نشریات علمی
مدیر کل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهشی وزارت علوم، ایجاد نظام جدید در نشریات علمی، ساماندهی به همایش های علمی و ساماندهی موسسات پژوهشی را همچون اصلاحات زیرساختی در بحث سیاست گذاری و برنامه ریزی پژوهشی دانست و اظهار داشت: نظام جدید نشریات علمی مبتنی بر تعیین استانداردهای جدید برای آنها، نظارت، ارزیابی و پایش عملکرد نشریات و رویکرد بین المللی و ورود نشریات به عرصه بین المللی است.
وی اضافه کرد: نظام قدیم بیشتر مبتنی بر صدور مجوز و توسعه کمی بوده است و به توسعه کیفی کم تر توجه شده؛ ولی در نظام جدید توسعه هدفمند کمی و ارتقای کیفیت در داخل و خارج، مورد توجه است.
تلاش برای جلوگیری از برگزاری همایش های جعلی
شریفی در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به ساماندهی همایش های علمی و بخشنامه ثبت همایش های علمی، اظهار داشت: این بخشنامه تا حد امکان توانست از برگزاری همایش های جعلی و بی کیفیت پیشگیری کند.
وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به این بخشنامه ها و ابلاغ بخش نامه درباب نامعتبر بودن جشنواره های با عناوین «پایان نامه های برتر و تالیفات برتر»، هنوز این جشنواره ها از جانب روابط عمومی دانشگاه ها اطلاع رسانی می شوند، اظهار داشت: به طور قطع باردیگر به دانشگاه ها درباب این جشنواره ها اطلاع رسانی می نماییم.
آیین نامه جدید تاسیس موسسات پژوهشی
مدیر کل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهشی وزارت علوم به نحوه ساماندهی موسسات پژوهشی اشاره نمود و اظهار داشت: بخشنامه جدید تاسیس موسسات پژوهشی در دانشگاه ها، نسبت به قبل انعطاف بیشتری دارد و به دانشگاه ها اختیار عمل بیشتری می دهد که بتواند متناسب با برنامه ها و ماموریت های پژوهشی خود، هسته پژوهشی، گروه پژوهشی، مرکز پژوهشی و همین طور مرکز تحقیقات و پژوهشکده راه اندازی کنند.
وی افزود: این مراکز پژوهشی در دانشگاه ها مبتنی بر برنامه هستند و هر زمان که برنامه پژوهشی آنها به اتمام رسید، می توانند تغییر برنامه داده و یا با تصمیم هیئت امنا، فعالیت آنها متوقف شود. بدین سبب با این روش، نظارت بر آنها ساده تر می شود و سریع تر می توان تصمیم گیری کرد.
شریفی در ادامه همچون مشکلات پژوهش کشور را عدم افزایش بودجه پژوهشی و مسئله محور نبودن پایان نامه ها و رساله ها دانست و عنوان کرد: برای افزایش سهم بودجه پژوهش از درآمد ناخالص ملی که مورد تایید مقام معظم رهبری و اسناد بالادستی بوده، اهدافی پیش بینی شده اند؛ ولی از نظر اعتباری با وجود تلاش زیادی که در این خصوص شده، هنوز به اهداف مورد نظر نرسیده ایم. هم اکنون سهم بودجه پژوهش از درآمد ناخالص ملی نزدیک به نیم است که باید حداقل به یک می رسید.
وی افزود: درباب تقاضامحور کردن و مسئله محور کردن پایان نامه ها و رساله های دانشگاهی اقدامات خوبی انجام شده، ولی نظر شخصی من این است که باید این مساله بیش از این موفق میشد.
توصیه هایی برای مسئولان دولت بعدی
مدیر کل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهشی وزارت علوم، باتوجه به ماه های پایانی فعالیت دولت، به مسئولان آینده پیشنهاد کرد: توسعه پژوهش و فناوری رمز اصلی موفقیت کشور در عرصه های مختلف علوم انسانی و صنعتی، کشاورزی و... است و می توان نیاز کشور را با پژوهش و فناوری هدفمند، عمیق و اصیل رفع کرد. بدین سبب باید جایگاه پژوهش و فناوری در دولت ها و در مجموعه کشور تقویت شود.
وی افزود: جایگاه پژوهش کشور باید هم از بعد برنامه ریزی، سیاست گذاری، حمایت های مادی و معنوی و هم در تسهیلات و تدوین مقررات و بخشنامه های حمایتی در سطح قانون و مجلس، تقویت شود و باید همه پارامترها برای تقویت پژوهش و فناوری در کشور به کار گرفته شود.
وی در آخر اظهار داشت: همین طور در حوزه پژوهش و فناوری ما به اصلاحاتی درون سیستم آموزش عالی نیاز داریم و باید فاکتورهای ارزشیابی، ارزیابی و نظارت را اصلاح نماییم. باید به سمتی برویم که فاکتورهای ارزشیابی حوزه های مختلف علمی، متناسب با توانمندی شان و نیازهای جامعه، متفاوت باشد و به این شاخص ها توجه داشته باشیم. اگر این کار صورت گیرد، پژوهش ما بیشتر به سمت کاربرد و رفع نیاز در هر یک از حوزه ها خواهد رفت.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب