در یك مطالعه بررسی شد
محدودیت های كرونائی و كاهش آلاینده ها در پناهگاه های حیات وحش
پژوهشگران یک مطالعه عنوان می کنند که در سه ماهه اول سال 1399، به دنبال محدودیت های حمل و نقل و سفر که به سبب همه گیری کووید-19 در ایران اجرا شد، در شهرهای بزرگ ایران و پناهگاه های حیات وحش مجاور آنها، میزان آلاینده دی اکسید نیتروژن کاهش استثنایی داشته است.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، شیوع و گسترش همه گیری بیماری کووید-۱۹ موجب مجموعه ای از اقدامات ملی و بین المللی در کشورها شده است. محدودیت هایی مثل در خانه ماندن، قرنطینه شهرها و سفر نرفتن، نمونه هایی از این اقدامات هستند. مجموعه این اقدامات و محدودیت ها می تواند اثرات مختلف اقتصادی، اجتماعی و... را به همراه داشته باشد. همین طور تاثیرات محیط زیستی ناشی از این همه گیری را نیز نمی توان نادیده گرفت.
اکسید نیتروژن(NO) و دی اکسید نیتروژن(NO۲) یکی از عوامل اصلی کاهش کیفیت هوا در شهرها و مناطق صنعتی هستند. بیشترین میزان دی اکسید نیتروژن در اثر کارهای انسانی مانند احتراق سوخت در خودرو ها تولید می شود. از آن جایی که این میزان این آلاینده ارتباط مستقیمی با کارهای انسانی دارد، میزان دی اکسید نیتروژن در شهرها یک چرخه تغییرات هفتگی را نشان میدهد و کم ترین میزان آن در ایام تعطیل رسمی، ثبت شده است.
دی اکسید نیتروژن برای تنفس انسان و سایر جانوران مضر است و به سبب اثرات زیان بخش انتشار آن در خیلی از کشورها دارای مقررات خاصی است. بررسی ها نشان داده که ترافیک جاده ای به میزان قابل توجهی موجب افزایش سطوح آلاینده ها در حیات وحش می شود.
باتوجه به بروز همه گیری کووید-۱۹ و محدودیت های اجتماعی ناشی از آن، پژوهشگران به بررسی تاثیر این محدودیت ها بر تغییرات سطوح آلاینده دی اکسید نیتروژن در پنج پناهگاه حیات وحش اصلی ایران که در نزدیکی شهرهای بزرگ قرار دارند، پرداختند. محمد شجاع الدینی و اشکان موسویان؛ پژوهشگران دانشگاه فنی و حرفه ای استان تهران، به همراه سیامک یوسفی سیاه کلرودی؛ پژوهشگر گروه زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، در این مطالعه مشارکت داشتند.
اطلاعات مورد نیاز این مطالعه مربوط به بازه زمانی ۱۹ فوریه ۲۰۱۹ تا اول ژوئن ۲۰۲۰(۳۰ بهمن ۱۳۹۷ تا ۱۲ خرداد ۱۳۹۹) در مورد داده های سنجش ازراه دور دی اکسید نیتروژن، از پایگاه اطلاعات ناسا استخراج شد.
در این پژوهش اطلاعات پنج پناهگاه اصلی حیات وحش ایران، شامل پناهگاه های حیدری، میانکاله، قمیشلو، بختگان و شادگان که به ترتیب نزدیک شهرهای بزرگ مشهد، ساری، اصفهان، شیراز و اهواز قرار دارند، بررسی شدند.
یافته های این مطالعه درباب مقایسه میزان دی اکسید نیتروژن در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، نشان داد که به دنبال اعمال محدودیت های حمل و نقل و سفر، در شهرهای بزرگ ایران و پناهگاه های حیات وحش، کاهش استثنایی دی اکسید نیتروژن رخ داده است.
بررسی های این پژوهش نشان داد که کووید- ۱۹ اثر محسوسی را در کاهش مقدار دی اکسید نیتروژن در شهر ساری و پناهگاه میانکاله داشته است. مقدار این آلاینده برای پناهگاه شادگان و شهر اهواز در سال ۲۰۲۰ کمتر از ۲۰۱۹ بوده است است ولی برای پناهگاه شادگان تفاوت چندانی نداشته است.
همین طور محدودیت های اجتماعی ناشی از بیماری کووید ۱۹ بر روی مقدار دی اکسید نیتروژن کلان شهر مشهد اثر کاهشی قابل توجه داشته است بطوریکه مقدار این آلاینده در بازه سه ماهه مورد مطالعه به طور متوسط ۴۴ درصد کاهش یافته است اما به سبب کمبود اطلاعات در مورد پناهگاه حیدری نمی توان برای کل دوره سه ماهه قضاوت کرد.
بعلاوه دی اکسید نیتروژن در پناهگاه بختگان در سه ماهه سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ تغییر محسوسی نداشته است هرچند در شهر شیراز تا روز ۱۳ آوریل همزمان با ۲۴ فروردین ماه، مقدار دی اکسید نیتروژن در اثر بیماری کووید-۱۹ کاهش محسوسی داشته است ولی از ۱۳ آوریل به بعد، مقدار این آلاینده با وجود بیماری کووید-۱۹ بیشتر از سال قبل بوده است.
بگفته پژوهشگران این مطالعه؛ از آنجایی که بخش کوچکی از کاهش ستون دی اکسیدنیتروژن نیز می تواند ناشی از تغییرات سالانه هواشناسی و کاهش انتشار گازهای ناشی از مقررات سیاست های زیست محیطی باشد، بدین سبب مطالعات جداگانه ای برای جدا کردن تأثیر اقدامات محدودیت کننده ناشی از همه گیری از دیگر عوامل مؤثر مورد نیاز خواهد بود.
این پژوهشگران می گویند: در زمان نوشتن این مقاله، ایران در همه شهرهای مورد مطالعه، اغلب محدودیت های تردد شهروندان و استفاده از خودرو ها را برطرف کرده است، در صورتیکه برخی کشورها در اروپا و ایالات متحده با احتیاط به سمت کاهش این اقدامات پیش می روند. برای ارزیابی تأثیرات موقت محدودیت های حمل و نقل شهری و صنعتی بر کیفیت هوای پناهگاه های حیات وحش و محیط زیست و چگونگی بازگشت تدریجی وضعیت آلاینده های جوی به وضعیت پیش از همه گیری، مطالعات بیشتری لازم خواهد بود.
پژوهشگران این مطالعه انجام مطالعات بیشتر را برای شناسایی اثرات محدود کننده ناشی از همه گیری کووید-۱۹ بر وضعیت سایر آلاینده های جوی را پیشنهاد می کنند.
یافته های این مطالعه با عنوان «اثر همه گیری کووید-۱۹ بر آلاینده دی اکسیدنیتروژن در پنج پناهگاه حیات وحش و شهرهای بزرگ مجاور آنها در ایران» در فصل نامه محیط زیست جانوری انتشار یافته است.
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب