اندر احوالات خانه تكانی در اتاق فكر وزارت علوم؛
ایجاد خانه امن برای سیاستگذاران علم یا تشدید احساس ناامنی؟!
نكسترو: مركز ملی تحقیقات سیاست علمی كشور یك دفعه با تغییر مدیریت قرار شد كه در كنار وزارت علوم و شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری بعنوان اتاق فكر در حوزه سیاستگذاری علم نقش آفرینی كند و اما بار دیگر در زمان ریاست جدید مقرر است بعنوان خانه امن پژوهشگران حوزه سیاستگذاری تبدیل گردد تا این مركز را خانه خود بدانند و با این مركز همكاری داشته باشند. برای این منظور خانه تكانی هایی در این مركز انجام شده و البته تغییرات بعدی هنوز اعلام نشده؛ اما باید توجه داشت كه هر تغییر ناگهانی آن هم در آخر عمر دولت بنظر می رسد كه بجای ایجاد امنیت بیشتر سبب صرف هزینه و تشدید احساس ناامنی در پژوهشگران و پژوهشگران خواهد شد.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، هفته پژوهش و فناوری، هفته ای است که فرصت مناسبی برای توجه و تمرکز روی ابعاد مختلف امر پژوهش وفناوری در کشور فراهم می آورد تا کلیه ذی نفعان ضمن اطلاع از روندها و وضع موجود در کشور برای آینده، برنامه ریزی و اقدامات بهتر و مهمتری را در دستور کار خود قرار دهند.
اولویت گذاری فرایندی راهبردی برای انتخاب مجموعه کارهای پژوهشی و فناوری و تخصیص اثربخش منابع به این فعالیت هاست و به افزایش ارتباط کارهای پژوهش و فناورانه با اهداف اقتصادی و بلندمدت جامعه کمک می نماید.
در این راستا کشورهای مختلف اولویت های علم و فناوری را به شکلی کاربردی تعریف می کنند و برای تعیین این اولویت گذاری ها، روش های مختلفی را برای به سامان رساندن الگویی مناسب در پیش می گیرند.
در ایران نیز در گام اول با تاسیس وزارت آموزش عالی نسبت به ساماندهی آموزش عالی کشور اقدام شد و گام بعدی در سال ۱۳۵۹ با تاسیس "مرکز ملی تحقیقات علمی کشور" که بعدها با عنوان مرکز سیاست علمی کشور تغییر نام داد، برداشته شد.
شناخت نیازهای تحقیقاتی و تعیین اولویت های تحقیقاتی کشور، ارائه خدمات علمی و تکنولوژیک و نیز برقراری همکاری علمی و ارتباطات بین المللی با مراکز تحقیقاتی و علمی داخلی و خارجی و نیز ایجاد هماهنگی در زمینه مسایل تحقیقاتی بین مراکز مختلف تحقیقاتی اهداف راه اندازی این مرکز تعیین شد که بعدها این وظایف باتوجه به تغییر ساختارهای علمی و پژوهشی کشور دستخوش تغییراتی شد.
اما این اختتام تغییرات این مرکز نبود، بلکه در سال ۱۳۸۳ نیز با تشکیل شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف)، اساسنامه مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تغییر پیدا کرد و از معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، مستقل و ماموریت ها و گروه های علمی آن در امتداد نیازهای شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تعریف شد، ضمن آنکه این مرکز بعنوان کانون تفکر در زمینه سیاست پژوهی و سیاست سازی علم، پژوهش و فناوری در سطح ملی معرفی گردید که به صورت فرابخشی در کنار شورای عتف ایفای نقش کند.
برای این منظور ۷ گروه علمی "گروه علم و جامعه"، "ترویج علم"، " آینده اندیشی"، "اقتصاد علم"، "علم سنجی"، "سیاست علم" و "اخلاق علم و فناوری" تعریف شد تا بتواند در امتداد اهداف تعریف شده گام های بعدی سیاستگذاری علمی کشور را ادامه دهد.
تغییر مدیریت، فاز دیگر تحول
پس از این تحولات در ادامه شاهدیم که با تغییر مدیریت نیز این مرکز تغییرات باردیگر ای می یابد. روز چهارشنبه، ۲۴ آبان ماه سال ۱۳۹۶ با حکم دکتر منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دکتر وحید احمدی بعد از استعفا از سمت معاونت پژوهش و فناوری این وزارتخانه به ریاست مرکز تحقیقات سیاست های علمی می رسد.
وی در مراسم تودیع و معارفه با تاکید بر اینکه اگر قرار باشد سیاست های علمی کشور در این مرکز دنبال نشود، من مایل به ادامه همکاری نیستم، ایجاد دانشگاه های کارآفرین، گفتمان علمی، اخلاق علمی، مالکیت فکری و توسعه علم و فناوری را همچون موضوعات قابل پیگیری در این مرکز نام می برد و یادآور می شود که اگر بر روی این مسائل در این مرکز به خوبی مطالعه نشود، اساسا نمی توانیم ساختارهای مناسبی در بخش های علمی ایجاد نماییم.
احمدی همین طور این مرکز را بازوی مطمئنی برای معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم می داند و تاکید می کند این مرکز بُن مایه فکری و اتاق فکر وزارت علوم است؛ بدین جهت باید از طرف وزارت علوم مسئولیت هایی به این مرکز واگذار شود و در این راستا بر ماموریت گرا شدن این مرکز تاکید دارد.
در این مراسم همین طور تاکید می شود که مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور باید از برنامه ریزی دور شود و به امر استانداردسازی وارد شود و فرآیندهای اجرائی باید مورد بازبینی قرار گیرد و تقاضا شد که این مرکز به این سمت حرکت نماید که به بخش های آموزشی اعلام نماید که در کدام مراحل پروسه اشکال وجود دارد و چگونه در دانشگاه ها پروسه پژوهشی غالب شود.
پس از این تلاش ها که قرار بود این مرکز بعنوان مشاور وزارت علوم در حوزههای علم و فناوری در کنار این وزارتخانه نقش آفرینی کند، به تدریج نظارت بر روند ادامه اجرائی شدن طرح های کلان از این مرکز گرفته شد و در شورای عالی عتف مورد پیگیری قرار|گرفت.
در این پیگیری و تغییر ماموریت ها در ۲۹ تیر ماه سال جاری بار دیگر ریاست این مرکز به سروش قاضی نوری نائینی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی منتقل شد. تغییری که حدود یک ماه پس از انتصاب معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم رخ داد. قاضی نوری نائینی معاون سابق سیاست گذاری سازمان فاوا بوده و با فعالیت در این مرکز سکان هدایت سیاستگذاری علم وزارت علوم را در دست گرفت.
قاضی نوری جوان در مراسم تودیع و معارفه خود، مرکز تحقیقات سیاست علمی را یکی از ارکان توسعه کشورهای توسعه یافته می داند و ابراز امیدواری می کند که در راه درست، علم و فناوری را در خدمت توسعه کشور قرار دهد و برای آیندگان موثر باشد.
وی با تاکید بر اینکه دو انتظار موازی از مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور وجود دارد، توضیح می دهد: این مرکز هم باید بتواند مسائل امروز نظام علم و فناوری کشور را جواب دهد و هم برای آینده برنامه ریزی کند و اگر ما هر کدام از این دو مورد را از دست دهیم، نمی توانیم مسئولیت خودرا به خوبی انجام دهیم.
رییس جدید این مرکز از ابتدای فعالیت خود حوزه نیروی انسانی را هدف قرار می دهد! و بگفته وی قرار است این مرکز محل رفت و آمد متخصصان این حوزه باشد و همه متخصصان حوزه سیاستگذاری علم و فناوری، مرکز تحقیقات را خانه خودشان بدانند.
امن شدن خانه با تغییر در تعریف گروه های پژوهشی
برای اینکه مرکز تحقیقات، خانه امنی برای متخصصان حوزه سیاستگذاری علم باشد و محلی برای تضارب آرا و در نهایت تصمیم گیری در سیاست های علمی باشد، خانه تکانی از تعریف گروه های پژوهشی مرکز آغاز شد!
عناوین گروه های موجود در این مرکز شامل "اقتصاد علم"، "ترویج علم"، "سیاست علم"، "آینده پژوهی"، "علم و جامعه"، "علم سنجی" و "اخلاق علم و فناوری" بود که در خانه تکانی جدید و با تغییرات بنیادی این گروه ها با این عناوین ادامه حیات دادند:
"تأمین مالی و اقتصاد علم، فناوری و نوآوری"
"سیاست فناوری و نوآوری"
"ارزیابی سیاست ها و پایش علم، فناوری و نوآوری"
"علم، فناوری و نوآوری"
"مطالعات نظری، علم، فناوری و نوآوری"
"مطالعات آینده علم، فناوری و نوآوری"
اینکه گام بعدی این خانه تکانی چیست، هنوز هیچ اظهار نظری از طرف ریاست این مرکز نشده است؛ ولی اساسا هر تغییر ناگهانی، آن هم در آخر عمر دولت بنظر می رسد که بیشتر سبب صرف هزینه و تشدید احساس ناامنی در پژوهشگران و پژوهشگران خواهد شد.
خانه تکانی خوب است، به شرط آنکه مداوم و موثر باشد و ما منتظر هستیم که حداقل مرکز تحقیقات سیاست های علمی کشور نخستین جای امن برای پژوهشگران باشد تا بتوانند در فضای آرام از تجارب و ایده های خود در امتداد اعتلای کشور بهره ببرند.
منبع: nextru.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب