رییس دانشگاه تهران در سی ویكمین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه:
در روابط استاد و دانشجو اخلاق حاکم شود با اخلاق پژوهشی و چماق قانون
به گزارش نکسترو، رئیس دانشگاه تهران با تکیه بر لزوم رعایت اخلاق در روابط استاد و دانشجو تصریح کرد: احتیاج به بازتعریف مجدد در این موضوعات داریم. حتی اگر نیاز باشد از راه اخلاق پژوهشی و با چماق قانونی این کار را انجام می دهیم. احتیاج به اینست که در روابط استاد و دانشجو اخلاق حاکم شود.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، دکتر سید محمد مقیمی امروز در مراسم سی ویکمین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه تهران که با حضور دکتر عموعابدینی، دکتر شهبازی و دکتر کمره ای برگزار شد، ضمن تبریک هفته پژوهش وفناوری، اظهار داشت: هفته پژوهش فرصتی فراهم می آورد که دستاوردها و چالش های این حوزه مورد واکاوی قرار گیرد.
وی با اشاره به کارکرد پژوهش در دانشگاه، اظهار داشت: پژوهش مرزگستر نهاد علم است. پژوهشگران و پژوهشگران به عنوان مرزگستران دانشگاه هستند که بصورت کنشگران فعال بین دانشگاه و محیط اطراف فعالیت می نمایند. آنها علاوه بر فعالیت علمی می توانند در خدمت جامعه نیز باشند. ماموریت دانشگاه این است که در خدمت جامعه باشد و مسئولیت پذیری اجتماعی را پیگیری کند. فعالیت در دانشگاه ها باید منتج به این شود که توسعه و سعادت جامعه را فراهم آورد.
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت توجه به موضوع اخلاق، اظهار داشت: موضوع اخلاق در پژوهش موضوع جدیدی نیست. اخلاق از دهه های قبل در همه سازمان ها مورد توجه قرار گرفته است. توجه به اخلاق یک انتخاب نیست و یک الزام سازمانی است. اگر سازمان های مختلف به جنبه های اخلاق توجه نکنند، اساسا نمی توانند به هدف مورد نظر خود برسند.
وی با اشاره به ضرورت رعایت اخلاق در دانشگاه، توضیح داد: در مورد نهاد دانشگاه اخلاق دانشگاه اهمیت ویژه ای نیز دارد. در رویه های مختلف، قانون به عنوان مبنای حل اختلاف در نظر گرفته شده است. حتی اگر قانون هم در حوزه های مختلف خوب تعریف شده باشد، ولی به جهت اینکه قانون دارای روح باشد، نیاز به اخلاق دارد.
مقیمی با تأکید بر تفاوت قانون در دانشگاه و دیگر سازمان ها، توضیح داد: قانون در دانشگاه متفاوت از سازمان های دیگر است. چونکه در دانشگاه نمی توان جزئیات را مشخص کرد، چون نیاز به روحیه نوآوری و ابتکار در دانشگاه داریم. اگر قانون جزئی باشد، دست افراد را می بندد. بدین سبب در محیط های علمی و نهاد علم، قوانین کلی هستند.
وی اشاره کرد: بدین سبب ما باید این خلا قانونی را جبران نماییم. یکی از این زمینه ها مربوط به روابط استاد و دانشجو است.
رئیس دانشگاه تهران در مورد تعریف اخلاق، اظهار داشت: اخلاق را می توانیم کدها یا استانداردها تعریف نماییم که اصول انطباق یافته با هر حرفه ای را شامل می شود و همه سازمان ها و نهادها ناچارند اصول اخلاقی را رعایت نمایند. جوهره رفتار اخلاقی، رفتار عادلانه و منصفانه است.
وی در مورد تفاوت اخلاق تاکتیکی و اخلاق طبیعی یا اشراقی، توضیح داد: در اخلاق تاکتیکی، ما اخلاق را رعایت می نماییم که به منفعت شخصی برسیم، ولی در بحث اخلاق اشراقی، فرد و سازمان به خاطر اینکه به ارزش ها اعتقاد دارد، نه به خاطر ترس از قانون، اخلاق را رعایت می کند. برخی پژوهشگران معتقدند که اخلاق نقش چسب اجتماعی را دارد.
مقیمی با اشاره به چند نکته در اخلاق پژوهشگران، اظهار داشت: یکی از بخش های اخلاق، پژوهشگر و کارفرما است. نباید تصور شود که پژوهشگر خدمت گذار کارفرما است. برخی اوقات پژوهشگر هر آن چیزی که کارفرما انتظار دارد را به عنوان پشتوانه ای برای تصمیمات سیاستگذار فراهم می آورد. این کار فرسنگ ها با اخلاق پژوهش فاصله دارد.
وی افزود: موضوع دیگر، اخلاق پژوهشگر و موضوع تحقیق است. در انتخاب مسئله و همین طور گردآوری داده ها نیز باید به مسائل مختلفی توجه داشت.
رئیس دانشگاه تهران بصورت تفصیلی به رابطه استاد و پژوهشگر پرداخت و در این خصوص به کتاب «به سوی دانشگاه فضیلت مند» اشاره نمود و اظهار داشت: در این کتاب عنوان شده که ما در یک زمانه پر دردسر و جهان افسار گسیخته ایم و برای تعامل مؤثر با ذی نفعان باید فضایل چهارگانه را در نهاد دانشگاه تقویت نماییم. نقش دانشگاه رهبری جامعه مدنی است. امروز نباید دانشگاه ها را تنها با معیارهای کارآفرینی و اقتصادی سنجید. صداقت، اصالت، احترام و بزرگ منشی چهار عنصری هستند که باید در بخش های مختلف دانشگاه به آن توجه داشت؛ به ویژه در ارتباط استاد و دانشجو که ما نیاز به کارهای زیادی در این عرصه داریم.
وی ضمن اشاره تلویحی به موضوع خودکشی دانشجوی دکترای رشته برق این دانشگاه، اظهار داشت: رابطه استاد و دانشجو در چند موردی که اخیراً من شاهد بودم، مناسب نبوده است. برخی اساتید حس اختیارات گسترده و بدون محدودیت با دانشجو دارند و از آنجائیکه کدهای اخلاقی تعریف نشده، هر گروه و دانشکده ای برمبنای رسوم و سنت های خودشان رفتار می کنند. هر رشته ای حتما شرایط متفاوتی دارد؛ ولی نمی تواند چارچوب های اصلی را تحت تاثیر قرار دهد. ما شاهد می باشیم هر استادی سنت دانشگاهی متفاوت دارد و موجب سردرگمی دانشجویان می شود.
مقیمی اشاره کرد: ما شاهد این بودیم که به خاطر چنین مطالبی دانشجو حتی در مراحل پایانی انصراف می دهد و بنظر می رسد نه فقط در مباحث علمی بلکه در زندگی اجتماعی شده نیز گرفتار بن بست شده است.
رئیس دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه ما نیاز به بازتعریف مجدد این موضوعات داریم، افزود: حتی اگر نیاز باشد بوسیله اخلاق پژوهشی و با چماق قانونی این کار را انجام می دهیم. نیاز به این است که در روابط استاد و دانشجو اخلاق حاکم شود.
وی با اشاره به وجود کمیته های اخلاق در پژوهش دانشگاه، اظهار داشت: واقعیت این است که باید در مورد کدهای اخلاقی بیشتر کار شود و در قالب منشوری، تک تک این تعاملات، مد نظر قرار گیرد. لازم است منشوری تدوین شود و کدهای رفتاری به روی کاغذ بیاید و تفاوت های رشته ها نیز مورد توجه قرار گیرد. لازم است کمیته اخلاق در هر دانشکده ای شکل بگیرد و مشکلات قبل از رسیدن به بحران حل شوند.
وی اشاره کرد: اغلب اساتید دانشگاه در مورد روابط بین استاد و دانشجو، روابط خوبی را تعریف کردند.
مقیمی با اشاره به اینکه استاد در روابط خودش با دانشجو در حوزه راهنمایی پایان نامه و رساله باید سه نقش اساسی را دنبال کند، اشاره کرد: یکی از این نقش ها، پشتیبانی فکری است. استاد حتما باید کیفیت پایان نامه را کنترل کند و سخت گیری علمی باید در جای خودش باشد.
استاد باید از دانشجو پشتیبانی عاطفی کند
وی افزود: مورد مهم دیگر پشتیبانی عاطفی است که اساتید اغلب فکر می کنند که جزو وظایف ذاتی آنها نیست. برخی این نقش را ایفا می کنند و بخشی تصور می کنند نقشی ندارند. ما نباید دانشجو را به نا امیدی بکشانیم. این دوران پایان نامه و رساله، دوره پر فشاری است و شرایط اجتماعی نیز به آن اضافه شده. آن هم برای دانشجویی که معین نیست آینده کاری اش چه می شود. برخی سخت گیری ها هم ممکنست برای کیفیت علمی درست باشد، ولی باید تعادل را برقرار نماییم.
رئیس دانشگاه تهران درباب نقش پشتیبانی ابزاری از دانشجو، اظهار داشت: استاد و دانشگاه وظیفه دارند، پشتیبانی ابزاری را از دانشجو انجام دهند. مصوبه ای که در هیئت رئیسه دانشگاه مصوب شد و پشتیبانی از پایان نامه ها به 5 برابر افزوده شد. حتما باید کمک نماییم به دانشجویی که بضاعت چندانی ندارد، به ویژه در زمینه های آزمایشگاهی که پرهزینه است.
نقش دانشجو نیز باید تعریف شود
وی به نقش دانشجو اشاره نمود و اضافه کرد: از جانب دیگر نقش دانشجو نیز باید تعریف شود. برخی دانشجویان تصور می کنند که برای هر موضوعی استاد راهنما باید حلال مشکل باشد. در صورتیکه دانشجو وظیفه دارد پیشگام باشد و در مسائل استثنایی که حل مسئله نیاز به مداخله استاد دارد، از استاد راهکار بخواهد. دانشجو باید راهکار ها را پیشنهاد کند.
درک نکردن دانشجو ممکنست منجر به وضعیت بحرانی شود
مقیمی درباره ی اهمیت درک دانشجو، اشاره کرد: درک برای اینکه بتواند مشکلات روانی دانشجویان را کم کند، موضوع مهمی است که باید بصورت ویژه به آن دقت نماییم. چونکه ممکنست منجر به وضعیت های بحرانی شود و من به ریز آنها اشاره نمی کنم. مواردی که در یک ماه گذشته با آن مواجه بودیم، عمدتا ناشی از این است که این نقش های متقابل بطور کامل تعریف شده نیست. یک سری قوانین کلی داریم برای پایان نامه، ولی در مورد اینکه این روابط چگونه تنظیم شود و شکل بگیرد، نیازمند تدوین یک منشور اخلاقی هستیم.
بی انصافی ها نسبت به مقالات
رئیس دانشگاه تهران درباره ی انتقاداتی که در مورد مقاله نویسی مطرح می شود، اظهار داشت: در مورد مقاله و مقاله نوشتن بی انصافی هایی می شود. باید توجه داشت که مقاله ابزاری برای رسیدن به اهداف و ابزاری برای گفتگوی اندیشمندان است. ایده های علمی که مورد آزمایش قرار گرفته اند، بوسیله نوشتن مقاله در معرض نقد و نظر عالمان قرار می گیرند تا بصورت ایده پخته شده، در خدمت توسعه پایدار باشند.
وی اظهار داشت: حوزه پژوهش یک حلقه متداخل است که مرز دانشگاه و برون دانشگاه را به یکدیگر متصل می کند و بوسیله پژوهشگر است که پویایی نظام آموزش عالی تضمین می شود.
مقیمی در مورد اظهاراتی که در مورد فناوری می شود، توضیح داد: در نگاه اول بنظر می رسد فناوری ابزاری است که بصورت ملموس در دست قرار بگیرد، در صورتیکه فناوری در نگاه پژوهشگران جنبه های مختلفی دارد و یک بخش از آن ابزار است. مفهوم دیگر این است که دانش آن کاربردی است و بحث فناوری معطوف به جنبه های نرم و دشوار است.
منبع: نكسترو
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب