چالش های اقتصاد دانش بنیان
به گزارش نکسترو، در نشست علمی «واکاوی نظام مسائل دانش بنیانی و عرضه راهکارها»، استفاده از زنجیره کار آفرینی سنتی، عدم وجود باور ملی به دانش بنیان ها، ضعف شرکتهای تأمین مالی در زمینه نوآوری وکیفیت پایین محصولات شرکتهای دانش بنیان بعنوان مهم ترین چالش های شناسایی شده اقتصاد دانش بنیان معرفی گشتند.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، نودمین نشست علمی-تخصصی با موضوع «واکاوی نظام مسائل دانش بنیانی و ارائه راهکارها» توسط دفتر آموزش و ترویج مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری، با مدیریت علمی دکتر حمید محمدی؛ عضو هیات علمی، رییس گروه آینده نگری و فناوری های نو مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری و همین طور با سخنرانی دکتر آرمان خالدی؛ عضو هیات علمی گروه سیاست نوآوری و آینده نگری پژوهشکده مطالعات فناوری، دکتر یداله دیوسالار؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری، مهندس گل نساء صلواتی؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری، مهندس محدثه بشیر مشهدی؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری بصورت مجازی انجام شد.
در ابتدای این جلسه دکتر حمید محمدی؛ عضو هیات علمی و رییس گروه آینده نگری و فناوری های نو مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری درباب اهمیت برگزاری این جلسه اظهار داشت: در حوزه بررسی دانش بنیان دو محور داریم که می بایست مورد توجه قرار گیرد. محور اول نظام مسائل دانش بنیانی است و محور دوم، یافتن راهکار ها و راه کارهاست. پس گروه آینده نگری مرکز به عنوان دبیرخانه شعار سال در این مرکز پژوهشی، پروژه نظام مسائل دانش بنیانی را طراحی و اجرا کرد.
وی اشاره کرد: یکی از مسائل مهم نظام مسائل دانش بنیانی، ضعف در تعامل با دیگران است که بر این باوریم با برگزاری این جلسه ها می توانیم به توسعه این ارتباطات کمک نماییم. این جلسه در ادامه مطالعات انجام شده در این گروه طراحی شده تا ضمن ارائه یافته های مطالعاتی این گروه علمی، در ادامه راه همکاری دیگران را نیز جلب نماییم.
محمدی افزود: تقویت بازارسازی و بازاریابی، پشتیبانی از فروش محصولات و اصلاح مدلهای حکمرانی و همین طور توجه به پارک ها و استارتاپ ها باید مورد نظر قرار گیرد.
مهندس گل نساء صلواتی؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری به عنوان سخنران ابتدایی این جلسه به تعاریف مفاهیم دانش بنیانی پرداخت وگفت: دانش بنیانی تولید خلاقیت بیشتر در مدلهای کسب وکار است و کلید واژه ی اصلی دانش بنیانی، خلاقیت به همراه دانش و فناوری است.
صلواتی افزود: سرمایه انسانی متشکل از دانش، مهارت و سلامتی، که افراد در طول زندگی خود کسب می کنند و آنها را قادر می سازد تا توانایی های بالقوه خودرا به عنوان اعضای مولد جامعه تحقق بخشند. پس سرمایه انسانی نیاز به سرمایه گذاری در افراد بوسیله تغذیه، مراقبت های بهداشتی، آموزش باکیفیت، شغل و مهارت دارد.
این پژوهشگر با اشاره به دسته بندی شرکت های دانش بنیان افزود: شرکت های دانش بنیان به سه دسته همچون از نظر مالکیت، و برمبنای نوع فعالیت آنها و همین طور بر طبق مزایای تعلق گرفته تقسیم بندی می شوند.
این محقق در تعریف مفاهیم مطالعه انجام شده افزود: کار آفرینی پروسه کشف، ارزیابی و بهره برداری از فرصت های ایجاد کالا ها و خدمات جدید است.
مهندس محدثه بشیر مشهدی؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری به عنوان سخنران دوم این جلسه به بیان مسئله مطالعه انجام شده در گروه آینده نگری پرداخت و اظهار داشت: در دو دهه اخیر توجه سیاست گذاران داخلی به اهمیت حرکت از اقتصاد و مبتنی بر منابع به اقتصاد دانش بنیان جلب شده و در چشم انداز ۲۰ ساله (۱۳۸۴) به این مهم تاکید ویژه ای شده است. این تاکیدات بعد از آن که تحریم های بین المللی از سال ۱۳۸۵ به تدریج شتاب بیشتری گرفت و بعد از تحریم فروش نفت شدت زیادی یافت و بدین ترتیب اقتصاد دانش بینان در اولویت بیشتری قرار گرفت.
بشیر مشهدی اضافه کرد: در سال ۱۳۸۹ با تصویب قانون پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان، صندوقی تحت عنوان صندوق نوآوری و شکوفایی وابسته به شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تاسیس گردید. در برنامه توسعه اقتصادی اشاره شده است بمنظور ایجاد و توسعه شرکت های دانش بنیان و تقویت همکاریهای بین المللی، اجازه داده می شود واحد های پژوهشی و فناوری مستقر در پارک علم و فناوری از مزایای مناطق آزاد برخوردار گردند.
این محقق در تشریح لزوم پرداختن به مطالعه یاد شده در گروه افزود: برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی (۱۳۹۰-۱۳۹۴) در فصل دوم برای تغییر جهت گیری پروژه های تحقیقاتی، ارتقاء اساتید را منوط به انجام تحقیقاتی در راستای حل مسائل جامعه کرد. همین طور صندوق توسعه ملی برای تامین هزینه های متنوع سازی اقتصاد تاسیس شده است که درصدی از درآمد نفت و گاز را دریافت می کرد.
محدثه بشیر مشهدی همین طور به جایگاه ایران در میان کشور های دنیا درباب نوآوری اشاره نمود و اظهار داشت: تقسیم بندی کشور ها در زمینه نوآوری به ارکان مختلفی تقسیم می شود که ایران در بیشتر این ارکان وضعیت صعودی را در یازده سال قبل تجربه کرده است با این وجود در کشور های خاورمیانه رتبه اول خودرا از دست داده است و سیاستگذاران می بایست به این مهم توجه نمایند.
دکتر یدالله دیوسالار به عنوان سخنران سوم این جلسه در قسمت جمع بندی مطالعه انجام شده در گروه آینده نگری مرکز اظهار داشت: درباب اقتصاد دانش بنیان برای شناسایی مسائل و استخراج مسائل روش دقیق علمی باید مدنظر پژوهشگر باشد.
وی ضمن بررسی تعدادی از یافته های پژوهشی این مطالعه اظهار داشت: پایین بودن مسئولیت پذیری دستگاه های متولی، استفاده از زنجیره کار آفرینی سنتی، عدم وجود باور ملی به دانش بنیان ها، ضعف شرکت های تامین مالی در حوزه نوآوری وکیفیت پایین محصولات شرکت های دانش بنیان همچون با اهمیت ترین چالش های شناسایی شده در این بخش هستند.
دیوسالار در تشریح و جستجوی این سوال که کدام مسئله روی مسائل دیگر تاثیر گذار است؟ اظهار داشت: برمبنای مطالعه انجام شده علت ضعف در بستر های دانش بنیانی ۱۲ مسئله اساسی وجود دارد. اما برای رسیدن به ریشه ها ما به ۱۴۴ ریشه رسیدیم. که در این بین در پاسخ به این که کدام یک از ریشه ها بر ریشه های دیگر تاثیر بیشتر دارد؟ برمبنای یافته های این پژوهش عدم شایسته سالاری، سوء مدیریت، ضعف در آموزش های پایه و تعارض منافع به عنوان ریشه های اصلی در مسائل دانش بنیان به شمار می روند.
دکتر آرمان خالدی؛ عضو هیات علمی گروه سیاست نوآوری و آینده نگری پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری درباب بحث همکاری بین شرکت های دانش بنیان و شرکت های بزرگ صنعتی اظهار داشت: هدف گذاری سیاستگذارن در سال ۱۴۰۴ رسیدن به سهم ۲۰ درصدی اقتصاد کشور برای شرکت های دانش بنیان است.
وی افزود: طبق آمار موجود ۷۲۴۵ شرکت دانش بنیان داریم که سهم شرکت های دانش بنیان تا سال قبل در اقتصاد ملی کمتر از ۵ درصد بوده است و بمنظور رسیدن به هدف گذاری مشخص شده راه طولانی را خواهیم داشت.
خالدی افزود: سهم دانش بنیان ها از صادرات کشور هم کمتر از ۲ درصد است. از بعد اشتغال نیز سهم دانش بنیان ها زیر یک درصد است. البته نباید از یاد برد که سهم اشتغال در تمام دنیا متعلق به شرکت های بزرگ صنعتی است. فلذا باتوجه به آمار موجود نقش دانش بنیان ها در اقتصاد ملی مطلوب نمی باشد. یک راه این است که دانش بنیان ها خودشان بزرگ شوند که البته این امر مطلوب نمی باشد و راه دیگر مشارکت با شرکت های بزرگ دیگر است.
این مدرس دانشگاه افزود: از طرف دیگر در فضای کسب وکار فناوری ها به سرعت درحال دگرگونی است. شرکت های بزرگ هم از طرف دیگر به این نتیجه رسیدند که باید به خلق نوآوری روی بیاورند. تعامل شرکت های بزرگ با منابع مالی خوب با شرکت های کوچک با نوآوری و خلاقیت اما با منابع کم، راه حل خوبی است که باید پیگیری شود.
وی درباب مکمل بودن شرکت های کوچک و بزرگ بصورت مشارکتی افزود: ضعف های شرکت های دانش بنیان کوچک توانمندی های شرکت های بزرگ صنعتی است و همین طور ریسک پذیری بالا و چابک بودن آنها به عنوان نقطه قوت شرکت های کوچک است که از طرف دیگر همین نقاط قوت به عنوان نقطه ضعف شرکت های بزرگ بشمار می رود. پس با بررسی ۵۰۰ شرکت بزرگ در دنیا متوجه می شویم این شرکت های بزرگ صنعتی با شرکت های نوپا همکاری دارند. شرکت های بزرگ صنعتی بزرگ ما باید سطح همکاری را با این شرکت های کوچک توسعه بدهند.
دکتر آرمان خالدی اضافه کرد: نهاد های واسط و برنامه های دولت می تواند این شبکه و همکاری را به وجود بیاورد. با بررسی های متنوع برنامه های کشورهای مختلف از مدلهای خرید تضمینی نوآوری می توان استفاده نمود. هزینه های انجام شده باید در خدمت رفع یک نیاز واقعی باشد. پس ترویج مدلهای کوچک و بزرگ و ایجاد چارچوب این همکاری ها اهمیت زیادی دارد. متاسفانه ما در کشور میزان همکاری شرکت های بزرگ و کوچک را رصد نمی نماییم و تحلیل واقعی از شرایط واقعی نداریم.
این محقق حوزه دانش بنیانی افزود: تعدادی از چالش های عدم تحقق این همکاری ها پیش از شروع همکاری است، تعدادی از چالش ها پس از شروع همکاری است. به عنوان مثال مالکیت فکری یکی از مسائل پس از شروع همکاری است. با این وجود با اهمیت ترین دلیل در عدم تحقق همکاری شرکت های بزرگ صنعتی و شرکت های دانش بنیان بی ثباتی مدیران است. در این بین تقارن اطلاعات و ضعف شرکت های دانش بنیان نیز از اهمیت زیادی برخوردارست.
دکتر خالدی افزود: ما باید شرکت های بزرگ را برای ورود به این همکاری دعوت نماییم و ایجاد تعاملات بزرگ و کوچک بسیار اهمیت دارد. کاهش ریسک همکاری و ارتقای فرهنگ همکاری از اهمیت زیادی برخوردارست.
وی ادامه داد: بطور معمول مقیاس محصولات دانش بنیان ها در حد آزمایشگاهی است و یا بصورت کامل منطبق بر نیاز شرکت بزرگ نیست. حمایت دولت می تواند با اعطای گرنت های حمایتی به شرکت های دانش بنیان و اعطای وام و طراحی جایزه نوآوری می تواند خیلی از مشکلات را حل کند. همین طور تدوین استاندارد های الزامی در صنایع کشور و اعطای معافیت های مالیاتی می تواند این مسئله را راهبری کند.
بنابر اعلام روابط عمومی مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری؛ خالدی در خاتمه اشاره کرد: تسهیل گری و آشنا کردن نیاز های شرکت های بزرگ و شرکت های دانش بنیان می تواند این دو قسمت را به هم نزدیک کند. ارائه نشست های فناوری نیز بسیار اهمیت دارد که شرکت های بزرگ می توانند از این ارتباطات بهره گیرند. البته باید فرهنگ همکاری را نیز شکل دهیم. بحث شراکت و همکاری را باید به لحاظ فرهنگی تغییر دهیم. گسترش تجربیات موفق همکاری و گسترش یک اقدام مشارکت موفق می تواند گاردها را نسبت به همکاری تغییر دهد.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب