در چهارمین نشست كاشتن برای آینده بررسی شد
چرا ارزیابی تأثیر پژوهشها اهمیت دارد؟
مدیر امور پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه نتایج پژوهشها می تواند در تصمیم گیری سیاست گذاران همینطور صنعت مورد استفاده قرار گیرد، اظهار داشت: حقیقت این است که بررسی تأثیر پژوهشها در جامعه از کشورهایی شروع شده که مشکل بودجه پژوهشی ندارند. یعنی علیرغم این که در آن کشورها پژوهشها با منابع مالی بسیاری حمایت می شوند، ولی تاثیرگذاری پژوهشها برای آنها اهمیت زیادی دارد. پس مشخص است که برای ما که کمبود بودجه پژوهشی داریم، این مورد باید اهمیت بیشتری داشته باشد.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، دکتر بهاره یزدی زاده در چهارمین نشست کاشتن برای آینده که امروز ۲۵ خردادماه با مبحث اثربخشی پژوهش (Impact) برگزار شد، در مورد مدلهای ارزیابی اثربخشی پژوهش، توضیح داد: در پژوهش های سلامت مدلهای مختلفی برای ارزیابی و اندازه گیری این مورد معرفی شده است. در یکی از این مدلها، عنوان شده است که یک پژوهش، از زمانی که شروع می شود و تا وقتی که به اثربخشی در جامعه می رسد، باید چند مرحله را بپیماید.
وی در ادامه با بیان اینکه اثرات پژوهشها را میتوان در دو بخش آکادمیک و غیر آکادمیک تقسیم کرد، توضیح داد: یکی از تاثیرات پژوهش در بخش آکادمیک، توسعه دانش است که میتوان این اثر را در افزایش علم یک گروه پژوهشی مشاهده کرد. تأثیر دیگر پژوهش می تواند در ظرفیت سازی باشد. برای مثال دستگاهی که برای انجام یک تحقیق خریداری می شود و در لابراتوار می ماند و می تواند بعنوان یکی دیگر از تاثیرات پژوهش باشد.
مدیر امور پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد اثرات فراآکادمیک پژوهش، اظهار داشت: نتایج پژوهشها می تواند در تصمیم گیری بخش های مختلف، چه سیاست گذاران و چه در صنعت مورد استفاده قرار گیرد و اگر این تأثیر اتفاق بیفتد و نتایج پژوهش اجرایی شود، می توانیم انتظار داشته باشیم که اثرات آنها را در جامعه هم ببینیم.
یزدی زاده در بخش دیگری از صحبت های خود در مورد اینکه چرا بررسی ایمپکت و اثرگذاری پژوهشها به نظام ارزشیابی پژوهش اضافه شده است، اظهار داشت: حقیقت این است که بررسی فراآکادمیک پژوهشها از کشورهایی آمده که مشکل بودجه پژوهشی ندارند. یعنی علیرغم این که در آن کشورها پژوهشها با منابع مالی بسیاری حمایت می شوند، ولی تاثیرگذاری پژوهشها برای آنها اهمیت زیادی دارد. پس مشخص است که برای ما که کمبود بودجه پژوهشی داریم، این مورد باید اهمیت بیشتری داشته باشد.
وی در مورد دلیل اهمیت بررسی اثربخشی پژوهش به مدل 4A اشاره نمود و توضیح داد: باید مشخص شود که برای ارزیابی اثربخشی پژوهش کدام یک از این چهار بخش را می خواهیم مورد استفاده قرار دهیم. نخستین بخش، دفاع پژوهشگر از طرح پژوهشی است. پژوهشگران برای انجام پژوهش احتیاج به پول دارند. از سال ها قبل در هدف گذاری ها و اسناد عنوان شده که باید بیشتر از دو درصد از منابع به پژوهش اختصاص پیدا کند، ولی این اتفاق نیفتاده و مدیران همیشه معتقد بودند که هزینه های انجام شده بازدهی کافی نداشته است. بنابراین باید مدیران را در مورد لزوم تحقیق قانع کرد و برای پژوهش پول دریافت کرد.
مدیر امور پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران پاسخ گویی را بخش دیگری از بررسی اثربخشی پژوهش عنوان نمود و افزود: پژوهشگران در مراحل مختلف پژوهش باید پاسخ گوی جامعه هدف باشند و باید مشخص شود که سازمان های تولیدکننده دانش یعنی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی چقدر به اهدافی که برای پژوهش خود در نظر گرفته اند، دست پیدا کردند.
وی اظهار داشت: چگونگی تخصیص منابع هم بخش دیگری از بررسی اثربخشی پژوهش است و سازمان های تأمین کننده بودجه پژوهش از راه میزان اثربخشی پژوهشها می توانند در مورد میزان بودجه آنها تصمیم گیری کنند. همینطور آنالیز اثربخشی پژوهش و بررسی اینکه چرا برخی پژوهشها می توانند اثرگذار باشند و برخی نمی توانند و پژوهشها با چه چالش هایی در این راه مواجهند، بخش دیگر بررسی اثربخشی پژوهشها است.
مدیر امور پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن اشاره به تاریخچه ای از ارزیابی اثربخشی پژوهش، در مورد روش های مختلف این ارزیابی اظهار داشت: یکی از این روش ها، روش اکولوژیک است و طی آن بررسی می شود که برای مثال اختصاص میزان مشخصی از منابع در یک سال، چه تغییراتی بوجود آورده است. مشخص کردن این تأثیر ساده نیست.
وی افزود: روش دیگر "case study" یا "مطالعه موردی" است و پژوهش هایی که در یک دانشگاه در یک مبحث و یک بازه مشخص انجام شدند، بررسی می شود و مشخص می شود که چه اثراتی داشته اند. با عنایت به اینکه روش اول مشکلاتی دارد، بیشتر روش دوم و مطالعه موردی، استفاده می شود.
یزدی زاده به تفاوت پژوهشها اشاره نمود و اظهار داشت: اثربخشی برخی پژوهشها قابل اندازه گیری هستند، ولی برخی دیگر خیر. مثلا اندازه گیری تأثیر یک دارو ساده است ولی اندازه گیری تأثیر یک پژوهش بر روی نظر یک سیاست گذار خیلی راحت نیست.
مدیر امور پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در بخشی از صحبت های خود در مورد اهمیت مبحث ترجمان دانش و همینطور تأثیر پژوهشها در جامعه، اظهار داشت: همواره عنوان می شود که این کار خیلی سختی است و حقیقت هم این است که خیلی سخت است. این رویکرد از زمان طرح سوال پژوهش شروع می شود و اهمیت "Implementation research" و ترجمان دانش به اندازه ای است که در دنیا حتی مسیر تخصیص بودجه در سازمان ها به این نوع پژوهشها را که می توانند مشکلی را در بخشی حل کنند، متفاوت می باشد و اگر پژوهشها مسیر ترجمان دانش را بروند، اهمیت بیشتری دارند.
وی در مورد روش های اندازه گیری اثربخشی پژوهش، اظهار داشت: روش اندازه گیری می تواند واقعی یا ابزاری (Instrumental) و مفهومی (Conceptual) باشد. زمانی که هدف یک پژوهش این است که نظری و یا عقیده ای را تغییر بدهد، امکان دارد بررسی اثربخشی آن به سادگی امکان پذیر نباشد و به بررسی از روش های مفهومی نیاز داشته باشد.
یزدی زاده تصریح کرد: باید توجه کرد که ایمپکت و اثربخشی پژوهش را می توانیم در سطح فردی اندازه گیری نماییم، ولی ایمپکت نتیجه عملکرد یک فرد نیست و امتیاز به یک فرد تعلق نمی گیرد. بنابراین باید در سطح سازمانی اندازه گیری شود و امتیاز به فرد تعلق گیرد.
مدیر امور پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در بخش دیگری از صحبت های خود به بیان تجربه ارزیابی اثربخشی پژوهشها که سال قبل به سفارش معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت انجام شده بود، پرداخت.
یزدی زاده در بخشی از این نشست به نگرانی ها در مورد اضافه شدن فاکتور اثربخشی پژوهش به ارزشیابی ها اشاره نمود و اظهار داشت: باید توجه داشت که اصلاً قرار نیست یک پژوهش، منجر به ایجاد تغییر شود و مجموعه ای از شواهد (body of evidence) می تواند منجر به یک تغییر شود.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب