دستاوردی دیگر از محققان ایرانی؛
تولید زنبورهای مخملی سازگار با شرایط اقلیمی ایران
به گزارش نکسترو شرکت دانش بنیان ایرانی موفق به پرورش تجاری زنبورهای گرده افشان به نام «زنبورهای مخملی» در ایران شد. بدین سان امکان تولید نژاد بومی زنبورهایی که سازگار با شرایط ایران باشند، فراهم گشته است.
زنبورهای مخملی گرده افشان از راسته بال غشائیان (Hymenoptera) متعلق به خانواده زنبورهای گرده افشان، (Apoidea) حشراتی بسیار موفق هستند. همه زنبورهای گرده افشان در طول زندگی خود از شهد و گرده گیاهان تغذیه می کنند.
در اجتماع زنبورهای گرده افشان، ماده های بالغ مواد غذایی را برای نوزادان خود جمع می کنند، به صورتی که نوزادانشان نیازی به تحرک نداشته باشند؛ چونکه این زنبورها در مرحله نوزادی یا لاروی شبیه کرم بوده و به صورت کلی ضعیف، بی دفاع و دارای حرکت بسیار محدود هستند.
شیوه زندگی زنبورهای گرده افشان همچون زنبورهای مخملی به صورت کُلُنی یا اجتماعی است. در سرتاسر محدوده انتشار زنبورهای گرده افشان بخصوص در منطقه معتدل در نیمکره شمالی، زنبورهای مخملی بعنوان گرده افشان های بومی روی محصولات زراعی و همینطور روی گیاهان وحشی بسیار فراوان هستند. بدین سان خیلی از گیاهان برای گرده افشانی توسط زنبورهای مخملی، سازگار شده اند.
تحقیق در مورد چگونگی استفاده از زنبورهای مخملی بعنوان گرده افشان به حدود یک صد سال قبل برمی گردد. پرورش انبوه این زنبورها در دنیا دارای سابقه نسبتاً طولانی (حدود ۳۵ سال) است اما اطلاعات علمی و تجربی آن در اختیار شرکتهای بزرگ تجاری است و کمتر انتشار یافته است.
دستگاه تنفسی زنبورهای مخملی همانند سایر زنبورهاست ولی نکته قابل توجه در مورد این زنبورها در ارتباط با ورود و خروج هوا در هنگام پرواز از روزنه های تنفسی قفس سینه ای است که سبب ایجاد صدای وزوز یا به اصطلاح Buzzing در این زنبورها می شود. این عمل در افزایش قابلیت گرده افشانی نقش موثری دارد.
علیرضا منفرد مدیرعامل شرکت دانش بنیان زیست گرد افشان دنا در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا درباره پرورش این زنبورها در ایران اظهار داشت: ما پرورش دهنده زنبورهای گرده افشان گلخانه ای با نام زنبورهای مخملی در ایران هستیم. بدن این زنبورها پوشیده از موهای منشعب است و توانایی بالایی در انتقال دانه گرده دارند.
وی اضافه کرد: نکته مهم در زیست شناسی این زنبورها آن است که آنها برای تغذیه نوزادان و رشد آنها تنها از شهد و گرده گل های گیاهان استفاده می نمایند و از سویی سبب گرده افشانی و تولید بذر و میوه در گیاهان می شوند. این امر سبب می شود خیلی از محصولات مرتعی، کشاورزی و گلخانه ای توسط این زنبورها گرده افشانی شوند.
منفرد افزود: زنبورهای مخملی از سال ۱۹۶۹ در کشورهای بلژیک و هلند و بعد از آن در بعضی کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی ساخته شده اند. این زنبورها هم خانواده زنبورهای عسل هستند ولی تفاوت های ظاهری، ساختاری و رفتارشناسی زیادی با آنها دارند. این تفاوت ها آنها را برای کاربرد در شرایط محیط بسته و گرده افشانی محصولات گلخانه ای مناسب ساخته است.
وی با بیان اینکه کاربرد این زنبورها در گرده افشانی یکی از جنبه های کشاورزی مدرن است، اظهار داشت: زنبورهای گرده افشان برای آینده کشاورزی ایران بسیار مهم هستند. ما در آینده با بحران آب روبرو می شویم و باغداری و کشاورزی ما گلخانه ای می شود. در چنین آب و هوایی زنبورهای مخملی بسیار می توانند کمک کننده باشند.
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان عنوان کرد: به استناد پژوهش های خارجی و داخلی افزایش میزان محصول در نتیجه استفاده از کلنی زنبورهای مخملی در گلخانه در محصولات مختلف بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد است که از نظر اقتصادی بسیار قابل توجه است. بعلاوه کیفیت میوه در مقایسه با سایر روش های گرده افشانی بهبود می یابد. این زنبورها می توانند گرده افشانی «وزوز» یا Buzzing را انجام دهند که در بعضی محصولات خاص مانند گوجه فرنگی کاملاً ضروریست.
تولید زنبور اُسمیا
وی در ادامه به توانایی تولید این شرکت در پرورش زنبورهای گرده افشان باغات سیب و بادام (اُسمیا) نیز اشاره نمود و اظهار داشت: در ایران بیشتر از ۵۰۰ هزار هکتار باغات سیب و بادام وجود دارد. یکی از مشکلات باغات سیب و بادام در ایران عدم گرده افشانی است که با پرورش انبوه زنبورهای تخصصی امکان حل مشکل عدم یا کاهش گرده افشانی و تلقیح وجود دارد که این شرکت با داشتن دانش فنی تخصصی و تجربه پرورش انبوه زنبورهای گرده افشان گلخانه (زنبورهای مخملی) امکان تولید انبوه این زنبورها را در ایران دارد. با پرورش این گونه، مشکل عدم گرده افشانی یا کاهش گرده افشانی حل خواهد شد.
اگر این زنبورها را تولید نکنیم وابسته کشورهای دیگر می شویم
مدیرعامل خاطرنشان کرد: کشورهای اروپایی درحال بررسی این گونه زنبور (اُسمیا) هستند که قیمت آن هم اکنون در اروپا بالای چهار میلیون تومان است. آنها برنامه ریزی می کنند که این گونه را وارد باغات سیب و بادام ما کنند و حتی از من خواستند که به آنها کمک کنم.
منفرد اظهار داشت: اروپایی ها برنامه دارند در حالیکه ما در ایران این زنبور را داریم و می توانیم تولید نماییم چرا هم اکنون آنرا تولید نکنیم، بعدها مجبور می شویم که از خارج با چند برابر قیمت وارد نماییم.
وی اضافه کرد: برای تولید این محصولات بارها به وزارت جهاد و دانشگاه ها رجوع کردیم اما می گفتند ما به زنبور مخملی نیاز نداریم و در اولویت نیست. این درحالی است که حالا اُسمیا در سوییس و بلژیک تولید می شود و برنامه دارند که چند سال دیگر آنرا وارد ایران و سایر کشورها کنند. بدین سان ما در این حوزه به این کشورها وابسته می شویم. متاسفانه به علت دانش کم، کارشناسان ما اهمیتی به این مورد نمی دهند و از سوی دیگر هم سرمایه گذاران روی موجودات زنده بسیار کم سرمایه گذاری می کنند.
مزایای زنبورهای مخملی و اُسمیا
منفرد درباره مزایای زنبورهای مخملی و اُسمیا اظهار داشت: با افزایش گرده افشانی و تلقیح کامل توسط زنبورهای مخملی و اُسمیا، عملکرد باغ بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش می یابد.
وی اضافه کرد: جایگزین های موجود (زنبورهای عسل) دارای مشکلاتی هستند و با استفاده از آنها نتیجه مطلوب حاصل نمی گردد.
وی در اختیار قرارگرفتن سریع محصول، قیمت پایین تر آن نسبت به مشابه خارجی، پیشگیری از خروج ارز، ارائه محصول سالم به کشاورزان و گلخانه داران و ارائه خدمات بعد از فروش را از دیگر مزایای این محصول ایرانی عنوان نمود.
منفرد اظهار داشت: محصول خارجی امکان دارد دارای کنه، ویروس و باکتری باشد که در آینده برای زنبور عسل و گیاهان ما مشکل ایجاد نماید در حالیکه محصول ایرانی این مشکلات را ندارد ضمن اینکه ما می توانیم مشاوره و خدمات بعد از فروش ارائه دهیم در حالیکه شرکتهای خارجی فقط اینجا نمایندگی دارند و نمی توانند خدماتی که ما می توانیم بدهیم، داشته باشند. اگر کُلُنی به هر علتی گرفتار مشکل شد، می توانیم سریع کُلُنی جدید جایگزین کرده و مشکلات آنها را حل نماییم.
برای حل مشکلات کشور به دانش بنیان ها بها دهیم
وی با بیان اینکه تولید داخلی نیازمند حمایت است تا پاسخگو بودن بازار داخلی بتواند به صادرات هم برسد که ارزآوری برای کشور داشته باشد اظهار داشت: با عنایت به رازهای پنهان پرورش تجاری این زنبورها، شرکت زیست گرده افشان دنا تنها شرکت تولید کننده این زنبورها در خاورمیانه و ایران است. بدین ترتیب امکان تولید نژاد بومی که سازگار با شرایط ایران است فراهم می شود.
منفرد درباره تحقق شعار سال اظهار داشت: برای حل مشکلات کشور راهی جز بها دادن به شرکتهای دانش بنیان نیست. سال جاری رهبر معظم انقلاب این نام گذاری کردند که امیدوارم یک شروع باشد. مشکلات هر کشور باید از طریق علم و دانش حل شود؛ ازاین رو کاملا منطقی است که دنبال شرکتهای دانش بنیان باشیم.
وی اضافه کرد: برای تحقق این شعار بهتر است کارشناسان ما به قوانینی که مجلس و ارگان های دولتی وضع می کنند، بیشتر اهمیت دهند و اجازه دهند جوانان مملکت وارد این عرصه شوند و اشکالی هم ندارد که خطا کنند ولی این خطاها تولید را به جلو می برد و مشکلات کشور و اشتغال حل می شود.
منفرد تصریح کرد: کشوری می تواند ثروتمند شود که صادرات داشته باشد و ارز وارد کند. تا چه زمانی باید برای هر کالای کوچکی ارز دهیم و از خارج وارد نماییم بهتر است که خودمان تولید نماییم. ما چیزی کمتر از کشورهای دیگر نداریم.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب